Vrije en opensource software
Inhoud
Wat is vrije software
De vrije softwarebeweging is gestart door Richard M. Stallman en GNU in 1984, later is "the Free Software Foundation" opgericht.
Vrije software wordt gedefinieerd door het bieden van 4 basis vrijheden:
- De vrijheid om het programma ui te voeren, voor elk doel (vrijheid 0).
- De vrijheid om te bestuderen hoe het programma werkt en het aan uw behoeftenaan te passen (vrijheid 1). Toegang tot de broncode is een voorwaarde hiervoor.
- De vrijheid om kopieƫn te verspreiden zodat u uw buurman kunt helpen (vrijheid 2).
- De vrijheid om het programma te verbeteren en uw verbeteringen uit te geven aan het publiek, zodat de gehele gemeenschap profiteert (vrijheid 3). Toegang tot de broncode is hiervoor een voorwaarde.
Niet-vrije software wordt ook wel propriƫtaire software genoemd. Vrije software moet niet verward worden met freeware, freeware is vrij zoals in vrij (gratis) bier, niet zoals in vrijheid.
Wat is opensource
De opensource-beweging is begonnen in de late 90er jaren en vindt zijn oorsprong als onderdeel van een marketing campagne voor vrije software. Het legt de nadruk op de technische en economische voordelen van openbroncode en open ontwikkeling en bekommert zich weinig of niet om de ethische aspecten. Er is echter erg weinig software erkend door het "Open Source Initiative" dat niet ook vrije software is, daarom wordt de term FOSS (Free and Open Source Software) vaak gebruikt.
Voordelen van vrije en opensource software
Deze vrijheden komen op allerlei manieren ten goede aan gebruikers. Zonder toegang tot de broncode en het recht tot wijzigen en verspreiden is een distributie zoals openSUSE helemaal niet mogelijk.
Repareer de software
Deze vrijheid betekent dat u bugs kan repareren, die in alle software bestaan, of dat u de software kan wijzigen om het te laten doen wat u nodig vindt dat het moet doen, of zelfs beveiligingszaken repareren. In het geval van propriƫtaire software moet u aan de leverancier vragen functionaliteit toe te voegen en bugs te repareren en misschien doen ze het, als het hen uitkomt, of misschien niet.
Delen
Vrije software geeft u de mogelijkheid om software te delen en dus uw vrienden en buren te helpen zonder licentierechten te overtreden.
Ken uw software en wijzig waar nodig
In het geval van niet-vrije software kunt u niet weten wat een gegeven programma in feite doet. Zo zijn enkele bekende programma's betrapt bij het bespioneren van de gebruikers waardoor op arglistige wijze gebruikersgegevens bij de producent belandden. Niet-vrije software belemmert bovendien veelal de gebruiker in diens mogelijkheden of brengt andere beperkingen aan zoals in gebruikstijd. In het geval van vrije software daarentegen hebt u toegang tot de broncode en kunt u bestuderen wat het programma doet en het veranderen als u dit nodig acht.
Technische voordelen
Opensource code is zichtbaar voor velen - die vervolgens verbeteringen kunnen aanbrengen waardoor de software zich snel ontwikkelt en beter wordt. Dit systeem van "beoordeling door gelijken" of "peer review" komt overeen met het organisatiemodel van het wetenschappelijk onderzoek. Niet-vrije software daarentegen wordt slechts gezien door de ontwikkelaars van het bedrijf dat de rechten op de software bezit.
Economische voordelen
Het is ook een manier waarop bedrijven hun ontwikkelkosten kunnen delen. Zo zijn bijvoorbeeld Novell en Red Hat concurrenten. Maar omdat zij veel vergelijkbare programma's ontwikkelen, kunnen zij elkaar helpen. Ook IBM en HP kunnen gezien worden als elkaars concurrent. Toch dragen zij ieder bij aan de Linux kernel enz. Aldus delen zij in de ontwikkelkosten.
Vrije software maakt een competitieve markt voor ondersteuning mogelijk. Deze competitie bevordert de kwaliteit van de dienstverlening. Niet-vrije software kan realistisch bezien slechts door de producent kwalitatief goed ondersteund worden. De producent is immers de enige die toegang tot de broncode heeft. Deze bezit daardoor een soort monopolie.
Ik ben geen programmeur - raakt mij dit?
U dient programmacode te kunnen lezen en schrijven om het merendeel van de genoemde vrijheden te kunnen uitoefenen. Maar ook als niet-programmeur deelt u in de uitkomst van ieders inspanningen. Bovendien kunt u, samen met anderen, een programmeur betalen voor door u gewenste verbeteringen. De openSUSE distributie kent talloze toepassingen en kan Vrij gebruikt worden - ook door u.